Qızmar yay günəşi insanları necə öldürür?

İsti havalar insan orqanizminə necə təsir edir? İsti havalar insanı öldürə bilərmi? Qızmar yay günlərində hansı tədbirləri görməliyik? Günəş vurması normal iqlim şəraitində ölkəmizdə o qədər də çox görülməyən hallardandır. Lakin qlobal isitiləşmə və ekoloji dəyişikliklər səbəbi ilə ilin müəyyən günləri istilik o həddə çatır ki, 1 saat belə günün altında hərəkətdə olsanız gün vurma səbəbi ilə çox ciddi fəsadlarla üzləşə bilərsiniz.

Günəş vurmasının 2 növü var!

Ekspertlər qızmar yay günəşi altında gün vurma səbəblərini iki yerə ayırır:

1. Havanın çox isti olması ilə əlaqədar olaraq yaranan günəş vurması. Bu hal daha çox yaşlı insanlara pis təsir edir.
2. Fiziki fəaliyyətlər nəticəsində yaranan istilik vurması. Yüksək temperatur şəraitində edilən fiziki fəaliyyətlər nəticəsində yaranır və gənclər arasında daha çox rast gəlinir.

İnsan bədəni öz istilik balansını qorumaq artıq istiliyi dəri vasitəsilə xaric edir. İnsan bədənin istiliyinin normal şəraitdə 37 dərəcə ətrafında olmasına diqqət edilir. Bədən istiliyi 41,5 dərəcədən yuxarı qalxdıqda isə hipertermiya dediyimiz problem yaranır. Hipertermiya isə beynin zədələnməsinə və gün altında hipertermiya vəziyyətində qaldıqda ölümə belə səbəb ola bilər.

İnsan bədəni niyə temperaturu tənzimləyə bilmir?

Hipertermiya vəziyyətində dəri altında olan damarlar genişlənir və tərləmə ilə temperaturu azaltmaq üçün qan dövranı artır. Lakin yüksək enerji tələb edən bu proses bədənin müxtəlif hissələrinə pis təsir edir. Qan dərinin altına daha çox toplandığı üçün böyrəklərə, həzm sisteminə, digər orqanlara ayrılan qan miqdarı azalır. Mütəxəssislərin fikrincə, normal şəraitdə bədən istiliyinin tarazlığını təmin edə bilən bu sistemin qızmar yay günəşi altında problem yaratmasının iki səbəbi var:

1. Hipotalamus: Bədən istiliyini və mərkəzi sinir sistemində qan təzyiqini tənzimləmə vəzifəsi daşıyan ön beyin bölgəsi həddindən artıq istidən təsirlənirsə, bu qabiliyyətini itirir.
2. Qan dövranı sistemi: Ürək tər vasitəsilə bədən istiliyini azaltmaq üçün daha çox qan dövranını artırır. Bundan əlavə dərialtı venalara daha çox qan getdiyi üçün bəzi orqanlara gedən qanın miqdarı üstdə də dediyimiz kimi azalır. Buna görə də az digər orqanlar təhlükə altında qalır. Xüsusilə gün altında bu vəziyyətdə qaldıqda prosesin necə ağırlaşa biləcəyini özünüz təsəvvür edə bilərsiniz.

Günəş vurma nəticəsində hüceyrə daxili toxuma strukturu da zədələnir!

İnsana bağlı olaraq 45 dəqiqədən 8 saata qədər 41,6 dərəcədən yuxarı temperatura məruz qalmaq birbaşa hüceyrələrin zədələnməsinə səbəb olur. Mütəxəssislər, hava şəraitinin 3 gündən çox 32 dərəcədən yuxarı olmasını “tibbi istilik dalğası” olaraq adlandırırlar. Belə hava şəraiti insanların ümumi sağlamlıq vəziyyətinin pisləşməsinə və günəş vurma hallarının artmasına səbəb olur. Ona görə də qızmar yay günlərində insanlara evdə qalmaq tövsiyyə edilir. Xəstələr, 4 yaşa qədər uşaqlar, hamilə qadınlar, qocalar, idmanla məşğul olanlar və günəş altında işləməli olanlar isə əsas risk qrupuna daxil edilirlər

Qızmar yay günəşinin insanların həyatında yaratdığı təhükələr haqqında siz nə düşünürsünüz? Fikirlərinizi aşağıdan rəylər bölməsində bizimlə bölüşə bilərsiniz.