Türkiyədə 6 fevral tarixində 50 mindən çox insanın ölümünə səbəb olmuş zəlzələnin fəsadları davam edir. Belə ki, qorxunc faciədən sonra qardaş ölkə asbest, silisium, civə, qurğuşun kimi zəhərli toksinlər ilə qarşı-qarşıyadır. Mütəxəssislər bildirir ki, dağılmış binalardan yayılan nəhəng toz buludlarının zəhərləri çaylara, bitkilərə həmçinin insanların orqanlarına zərər verir. Bu isə gələcəkdə çox ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Xatırladaq ki, 6 fevral tarixində baş vermiş zəlzələ Türkiyə tarixinin ən dağıdıcı zəlzələsi hesab olunur. Hətta bu zəlzələ 1999-cu ildə baş vermiş Gölcük zəlzələsindən 10 dəfə daha çox dağıntıya səbəb olmuşdur. Bununla da zəlzələnin fəsadları 10 dəfə daha çox olacaq.
Qardaş ölkədə zəlzələnin hansı fəsadları olacaq?
Hesabatlara görə bəzi ərazilərdə insanlar dağıntıları aradan qaldırmaq üçün tələsiblər və binaların içindəkiləri necə gəldi boşaldıblar. Məhz bu səbəbdən də zəhərli toksinlər Türkiyədə zəlzələnin fəsadları arasında birinci sıradadır. Hətta mütəxəssilər bu toksinləri ikincil fəlakət adlandırır. Onlar qeyd edir ki, bu fəlakət zəlzələdən daha çox zərər verə bilər. Hətta mütəxəssis birliyinin prezidenti Mehmet Şeymus Ansari qeyd edir ki, təxminən 3 milyon insan ciddi sağlanlıq problemi yaşayayacaq.
Türkiyədə zəlzələnin fəsadları siyahısında ikinci yerdə isə qida problemi dayanır. Belə əki. BMT-nin qida və kənd təsərrüfatı təşkilatı bildirir ki, 1.7 milyon əhalisi olan Hatay vilayəti, Türkiyənin ümumi daxili kənd təsərrüfatı məhsulunun və ya ÜDM-nin 14.5 faizini təşkil edir. Hal-hazırda Hatay vilayətindəki 70% dağıntılar təmizlənsə də hələ də aktiv işlər görürülür. Yəni yaxın gələcəkdə Hatay vilayəti qida sahəsində heç bir fəaliyyət göstərə bilməyəcəyi üçün böyük qida problemi yarana bilər.
Türkiyənin rəsmi açıqlamasına görə Türkiyədə zəlzələnin fəsadları 103 milyard dollardan çoxdur. Bu isə qardaş ölkənin ÜDM-nin səkkizdə birini təşkil edir. Türkiyənin şəhərsalma və iqlim dəyişikliyi naziri Murat Kurum bildirib ki, zəlzələdən təsirlənmiş ərazilərdə 300 mindən çox bina sökülüb. Əgər biz 300 min binanı vizual olaraq bir araya gətirsək yuxarıdakı görüntü ortaya çıxacaq.
Qeyd edək ki, Türkiyədə zəlzələnin fəsadları arasında dağıntılar da var. Qeyd etdik ki, 300 mindən çox bina sökülüb. Lakin biz onların dağıntı zibilliklərindən bəhs etmədik. Lakin qardaş ölkədə bununla bağlı bəzi tədbirlər görülüb. Belə ki, nazir müavini olan Mehmet Emin Birpinar aşağıdakı şəkildə zibilxanaların hansı strukturda olacağını ifadə edib. O qeyd edib ki, artıq zibilxanaların təhlükəsizliyi idarə olunur və tullantılar inventarlaşdırılır.
Ümumi olaraq desək Türkiyədə zəlzələnin fəsadlarının aradan qaldırılması üçün müəyyən bir vaxt tələb olunur. Hansı ki, başda qeyd tdiyimiz zəhərli toksinlər 10 ildən 50 ilə qədər bir müddətdə aşkar olunur və qarşısı alınır. Lakin hal-hazırda orada qalan və işləyən işçilərin sağlamlığı üçün zəruri addımlar atılmalıdır və atılır.
