Kanalizasiya sularının dənizlərə, böyük su hövzələrinə axıdılması, zavodların atmosferə atdığı, tullantılar, məişətdə işlətdiyimiz yağların və kimyəvi vasitələrin mühitə buraxılması ciddi fəsadlar yaratmağa davam edir. Bu tip perfluoroalkil (flüor tərkibli) maddələr xarici terminlərdə PFAS deyə qeyd edilir. PFAS elementlər isə sonsuzluğa qədər dünyada öz varlığını qoruyan elementlər hesab edilirlər. Həmin maddələr yağış suyunun tərkibinə qarışıb yerə “səpələndikdə” dolayı olaraq torpaq, hava, bütün təmiz su hövzələrini “zəhərləyir“. Hətta alimlər PFAS səviyyəsinin artmasının başda xərçəng olmaqla bir çox xəstəlikləri tətiklədiyini qeyd edir. Alimlər bildirir ki, kimyəvi tərkibli buludlar hava axınları ilə artıq dünyanın dörd bir yerinə daşınıb. Bu isə problemin şəhərlərdən çıxaraq təbiətə ziyan vurma mərhələsinə keçid etdiyini göstərir.
Kimyəvi tərkibli buludlar Antarktida və Tibet kimi ən ucqar yerlərə belə artıq çatıb
Stockholm Universitetinin tədqiqatçıları qrupu dünyanın ən az belə amillərdən təsirlənməli olan Antarktida və Tibet kimi yerlərində də yağış sularını analiz ediblər. Çox təəssüf ki, flüor tərkibli PFAS maddələrin qalıqlarına yağış sularından tutmuş, qarda belə rastlayıblar.
Şəhərlərdən fərqli olaraq canlı təbiətin sıx olduğu ərazilərdə kimyəvi tərkibli buludlar yağış şəklində ekosistemə yayıldıqda bütün canlıları və dağlıq ərazilərdən gələn içməli su qaynaqlarını ciddi təhdid edir. Alimlər xüsusilə yağış suyunun təmizlənmədən içilməməsini bildirirlər. Bəziləri yağış suyunun təmiz olduğunu düşünsə də hal-hazırda mövcud vəziyyət düşündüyümüz kimi deyil.
Qəribə olan şey, dövlətlərin buna qarşı mübarizə aparmaq yerinə suda sağlamlıq üçün icazə verilən PFAS miqdarını artırmasıdır. Qeyd edək ki, PFAS tərkibli elementlər yanğın söndürmə köpüklərində, yeməyi yandırmayan tavaların səthində, bəzi sintetik geyimlərdə, kosmetikada, bağlama və ya paketlərdə və.s işlədilir. Kimyəvi tərkibli buludlar PFAS maddələrlə yağış vasitəsilə birbaşa təmasa gətirib çıxardığından daha böyük potensial təhlükəyə sahibdir. Ən təəssüfləndirici nüans isə təbiətdə havası təmizdir deyə getdiyiniz yerlərin artıq çirklənmiş olmasıdır.
