Uzun illərdir ki, oyunçular görüntü keyfiyyətini itirmədən oyunların performansını yaxşılaşdırmağın yollarını axtarırlar. Axı, kim daha yüksək performans əldə etmək üçün sevdiyi oyunları daha az keyfiyyətfə, daha az detal və daha az kəskinliklə oynamaq istəyər? Performans və keyfiyyət arasında mükəmməl tarazlığı tapmaq problemi hər zaman mövcud olub, lakin son 5 ildə NVIDIA şirkətinin DLSS texnologiyası vacib bir həll kimi ortaya çıxdı. DLSS təkmilləşdirilmiş performans və çox yaxşı görüntü keyfiyyəti əldə bilərlər. Bu məaqləmizdə DLSS-in bir çox üstünlükləri və niyə onun oyun təcrübəsindən maksimum yararlanmaq istəyənlər üçün vacib texnologiyaya çevrildiyindən, həmçinin əlaqəli bir çox detala yaxından nəzər salacağıq.
Başlıca olaraq NVIDIA DLSS nədir?
Əvvəlcə sadə formada izah etsək, oyunlar oynadığınız zaman ekranda gördüyünüz şəkilləri yaratmaq üçün kompüteriniz, daha doğrusu qrafik kartınız çoxlu hesablamalar aparmalıdır. Bəzən bu hesablamaların həcmi görüntüdəki resursların zənginliyi nəzərən yüksək emal gücü tələb edir. Digər bir tərəfdən görüntünün yüksək kadr tezliyində keyfiyyətli şəkildə yaradılması çətin olur. Nəticədə oyun yavaş işləyir və bəzən istədiyiniz qədər yaxşı görünmədiyindən oyun təcrübəsi xeyli aşağı düşür. DLSS isə, qrafik kartınızın görüntü yaratmaqda yüksək emal gücü sərf etmədən, görüntünü (kadrları) keyfiyyət itkisi olmadan vizual olaraq yüksək FPS dəyərlərində göstərməyə imkan verən texnologiyadır. Elə düşünün ki, görüntü keyfiyyəti artdıqca göstərilə bilən FPS (kadr sayı) emal gücünün yetərsizliyi səbəbi ilə azalırsa, NVIDIA şirkətinin hazırladığı DLSS bunun qarşısını alır.
Görüntü keyfiyyətini formalaşdıran əsas şey hamınızın bildiyi kimi təsvir ölçüsüdür. Təsvir ölçüsü nə qədər yüksək olarsa, görüntü də bir o qədər keyfiyyətli görünür. Lakin təsvir ölçüsünün artması performansı aşağı salır. DLSS (Deep Learning Super Sampling) texnologiyası isə bu hissədə işə düşür. Belə ki, tutalım oyun 1080P təsvir ölçüsündə (resolution) açılır. Monitorunuz isə uyğun olaraq daha yüksək təsvir ölçüsünü dəstəkləyir. DLSS aktivləşdirildikdə maşın öyrənmə alqoritmlərindən istifadə edərək NVIDIA şirkətinin bu texnologiyası süni intellekt hesabına 1080P görüntünü monitora daha yüksək təsvir ölçüsündə imiş kimi ötürür. Yəni, qrafik kartınız görüntünü aşağı təsvir ölçüsündə emal edərkən, ekranda məsələn, monitorunuzun dəstəklədiyi 1440P təsvir ölçüsünə uyğun oyun təcrübəsi ilə qarşılaşırsınız.
DLSS-də istifadə olunan neyroşəbəkə yüksək keyfiyyətli şəkillərin datasetləri vasitəsilə öyrədilib. Ona görə də aşağı təsvir ölçüsünə malik giriş təsvirlərdən yüksək keyfiyyətli təsvirləri yaratmağı bacarır. Oyunlar DLSS hesabına daha aşağı təsvir ölçüsü ilə görüntünü açaraq, qrafik kartın iş yükünü azaldır və saniyədə daha çox kadr (FPS) yaratmağa imkan verir.
DLSS 3 ilə bu texnologiya hansı səviyyədədir və DLSS üçün hansı rejimlər var?
Performans olaraq xüsusilə RTX 40 seriyası qrafik kartları DLSS 3 açıq olduğu halda RTX 30 seriyası ilə müqayisədə minimum 2 qat yüksək performans verir. Hətta bəzi oyunlarda sazlamalara uyğun olaraq 4 qat yüksək performans almağınız mümkündür. Üstəlik daha az enerji sərf edərək RTX 30 seriyası ilə təqribi eyni və ya eyni vatt başına daha çox performans göstərərək RTX 30 seriyası ilə müqayisədə daha yaxşı nəticə göstərir. DLSS 3 demişkən qeyd edək ki, DLSS 3 texnologiyasının əsasını RTX 40 seriyası Ada Optical Flow Accelerator texnologiyasına borcludur. DLSS 3 ilə birlikdə qrafik kartda Ada Optical Flow Accelerator adlı xüsusi nüvə işlədildiyi üçün RTX 30 və aşağısında DLSS 3 dəstəyi potensial olaraq mövcud deyil. Xüsusilə RTX 40 seriyasının ən üst nümayəndəsində nüvələrin sayında 56% artımdan əlavə, dördüncü nəsil Tensor nüvələri ilə birlikdə işıq izləmə texnologiyasında belə 76% yaxşılaşdırma qeydə alınıb. Bu dördüncü nəsil Tensor nüvələri Ada Optical Flow Accelerator ilə birlikdə DLSS 3 üçün texniki tərəfdə əsas dəstəkçilərdəndir.
DLSS texnologiyası sizlər üçün fərqli rejimlərdə də görüntülərin yaradılmasını təklif edir. Uyğun olaraq görüntü keyfiyyəti və FPS dəyərləri arasında hansına üstünlük verəcəyinizi təyin edərək. “Quality, Balanced, Performance, Ultra Performance” rejimləri arasında keçid edə bilərsiniz.
Performans rejimi
Sizlərə məsləhət görəcəyimiz ən ideal rejim “Performance” olacaq. Belə ki, bu rejimdə 2 qat artırılmış performans və ideal görüntü keyfiyyəti əldə edirsiniz. Xüsusilə görüntü keyfiyyətini ciddi hədəf almayan oyunçular üçün əlverişli olan bu parametr yüksək dəqiqlikli görüntülərə ehtiyac olmadan, ideal keyfiyyətdə yüksək FPS dəyərlərində oyun həzzi yaşamaq istəyənlərə məsləhət görülür. 1080P görüntünü təqribi 4K təsvir ölçüsünə yüksəltdikdə oyuna bağlı olaraq 30FPS yerinə 90FPS belə ala bilərsiniz.
Balanslaşdırılmış rejim
Əgər görüntü keyfiyyətini biraz daha detallandırmaq istəyirsinizsə, “Balanced” adlı elə adı kimi balanslaşdırılmış rejim FPS dəyərini təqribi 70%-ə qədər artırır. Lakin performans rejiminə nisbətən görüntü keyfiyyətinin artması FPS dəyərini biraz aşağı salır. Oyunçular əksər hallarda ya ən üst performansa, ya da görüntü keyfiyyətinə fokuslandığından çox istifadə edilən bir sazlama deyil.
Keyfiyyətli rejim
Bu rejim isə xüsusilə texniki cəhətdən güclü kompüterlər üçün nəzərdə tutulub. Məsələn, ən yeni DLSS 3 dəstəkləyən qrafik kartlardan birinə sahibsinizsə və oynadığınız çox ağır oyun yüksək təsvir ölçüsündə yenə də çətinliklər yaradırsa bu rejim işinizə yarayacaq. Məsələn, 1440P təsvir ölçüsündə oyunu 4K təsvir ölçüsündə sizə göstərib, eyni zamanda 60-70FPS səviyyəsində dəyişən kadr tezliyini 90-120FPS səviyyələrinə rahatlıqla gətirəcək.
Ultra Performans
Sonda izah edəcəyimiz bu rejim isə daha çox 8K görüntülər yaratmaq istəyənlər üçün əlverişlidir. Təbii ki, bu qədər yüksək keyfiyyətli monitorunuz varsa və imkanlarından yararlanmaq istəyirsinizsə 1440P təsvir ölçülü oyunu 60FPS səviyyəsində sabit saxlayaraq 8K təsvir ölçüsünə gətirə bilərsiniz. Bu rejim isə, sanki artıq işin zirvəsini yaşamaq istəyənlər üçündür.
Qeyd etmək lazımdır ki, DLSS texnologiyası hesabına yaradılan görüntülər TAA (Temporal anti-aliasing), yəni kəskin künclərin yumuşaldılması xüsusiyyətindən daha yüksək keyfiyyətli görüntülər yaradır. Süni intellektin daha dəqiq görüntü işləmə bacarığı ənənəvi künclərin yumuşaldılması texnologiyasından daha dəqiq işləmə bacarığı göstərir. Aşağıda hasarın və otların üzərindəki xırda detallarda bunu görə bilərsiniz. Digər bir tərəfdən TAA ilə müqayisədə görüntülər DLSS tərəfindən yaradıldıqda “titrəmir”. Hərəkətli cismlər kadrlar arasında səlis keçid etməyi bacarır.
DLSS sizlər üçün keyfiyyət və FPS optimizasiyaları gətirirsə, NVIDIA Reflex texnologiyasının əhəmiyyət nədədir?
Anladığınız kimi, NVIDIA tərəfindən hazırlanmış DLSS texnologiyası görüntü keyfiyyəti və FPS dəyərlərinizi ən ideal səviyyəyə gətirir. Lakin FPS ilə əlaqəsi olan digər bir kiçik faktor da NVIDIA Reflex texnologiyasıdır. Böyük bir ehtimalla bir çox oyunda NVIDIA Reflex ilə qarşılaşmısınız. Bu texnologiyanın əhəmiyyəti komponentlər arasında əlaqənin optimallaşdırmalarına əlavə olaraq, ekran, siçan və klaviatura arasındakı gecikmələri minimuma endirərək daha sürətli və daha həssas oyun təcrübəsi təmin etməkdir.
Gəlin, bu xüsusiyyəti sizə daha detallı izah edək. Bəli, FPS artdıqca həssaslıq artır, lakin FPS nə qədər yüksək olsa da sizin etdiyiniz hərəkətlərin ani olaraq kompüterə ötürülməsi və ekranda əks olunması lazımdır. Sadə dillə desək, sizin kompüterə göndərdiyiniz əmrlər ekranda təqribi 3-4 kadrdan sonra görünür. Yəni, ekranda saniyədə 60 kadr görüntülənirsə, sizin göndərdiyiniz əmr növbəti saniyənin ilk 3 kadrında əks olunur. Lakin indi tərtibatçılar öz oyunlarına NVIDIA Reflex əlavə edərək bu problemi həll edə bilirlər.
Texnologiyanın mahiyyəti sadədir. Qrafik kart hazırki kadrı göstərməyi bitirməzdən bir neçə millisaniyə əvvəl Reflex texnologiyası hərəkətlə bağlı növbəti kadrı emal etməyə başlamaq və növbəti kadr üçün məlumatları hazırlamaq üçün prosessora birbaşa siqnal ötürür. Beləliklə, bu da gecikmələrə müsbət təsir göstərir. Hal-hazırda Apex Legends, Call of Duty Warzone, Escape from Tarkov, Fortnite, Rainbow Six Siege, Warface, War Thunder, Valorant kimi bir çox oyun bu texnologiyanı dəstəkləyir.
DLSS 3 dəstəkli oyunlarla bağlı vəziyyət necədir və hansı oyunlar DLSS dəstəkləyir?
NVIDIA şirkəti DLSS dəstəyini nəinki oyunlar, qrafika ilə əlaqədar bir çox tətbiq üçün genişləndirməyə davam edir. DLSS 3 ilə dəstəklənən oyunların sayı bu gün artıq 30 ədədi demək olar ki, keçib. Yaxın gələcəkdə daha 30-a yaxın oyun buraxılacaq. Hər ay DLSS 3 ilə 5-6 yeni oyun çıxması nəzərdə tutulur. Ümumilikdə 280-dən çox oyun və tətbiq hal-hazırda ümumilikdə DLSS texnologiyası ilə uyğundur. Forza Horizon 5, The Witcher 3: Wild Hunt, Redfall, Marvel’s Midnight Suns, Diablo IV kimi oyunlar isə artıq DLSS 3 dəstəyinin anons edilmə ərəfəsindədirlər.
Qeyd edək ki, DLSS parametrini aktivləşdirmək oyundaxili parametrlərdən edilə bilər. Hər oyunun menyusu fərqli olduğundan, DLSS parametrini tapmaq üçün oyunun parametrlər menyusunda bəzi axtarışlar etməli ola bilərsiniz. Adətən oyun parametrlərində “Qrafika” və ya “Görüntüləmə” başlıqları altındakı hissədə olur. Parametrlərdə sazlama çox vaxt DLSS və ya “Deep Learning Super Sampling” adlanır. Həmin bölmədən oyun üçün DLSS funksiyasını aktivləşdirə bilərsiniz.
