South Col, Everest dağı ilə Lhotse zirvəsi arasındakı qayalı çuxurdur. Adətən küləkli və nisbətən qarsız olur. Burada hər il yüzlərlə alpinist dünyanın ən yüksək zirvəsinə qalxmağa cəhd etməzdən əvvəl son düşərgələrini qururlar. Yeni araşdırmaya görə, bu alpinistlər həm də yüzlərlə il yaşaya biləcək bakteriya mirası qoyurlar.
Kolorado Universitetinin tədqiqatçıları tərəfindən aparılan araşdırmalar göstərir ki, geridə qalan dözümlü mikroblar qayadakı sərt şərtlərə tab gətirə bilir və uzun müddət torpaqda hərəkətsiz qalır. Universitetdən verilən məlumata görə, elm adamları indiyə qədər 7.5 Km-dən yuxarı nümunələrdə insanla əlaqəli mikrobları qəti şəkildə müəyyən edə bilməmişdilər. Ona görə, bu tədqiqat Everest dağında belə yüksək hündürlükdə torpağın təhlili üçün yeni nəsil gen ardıcıllığı texnologiyasından istifadə edilən ilk araşdırma hesab edilir.
Tədqiqatçıları xüsusilə burnumuz və ağzımız kimi isti, rütubətli mühitlərdə inkişaf etmək və belə sərt şəraitdə sağ qalmaq üçün inkişaf etmiş mikrobların dayanıqlılığı heyran edib. Tədqiqat “Arctic, Antarctic and Alpine Research” jurnalında dərc olunub.
Tədqiqatçılar universitet laboratoriyalarında analiz edilə bilən torpaq nümunələrini toplamaq üçün South Col-dan mümkün qədər uzaqlaşdılar. Burada onlar torpaqda yaşayan və ölü mikrobların DNT-sini müəyyən etmək üçün qabaqcıl gen ardıcıllığı texnologiyasından və daha ənənəvi kultivasiya üsullarından istifadə ediblər. Onlar həmçinin orqanizmlərin müxtəlifliyini və onların nə qədər bol olduğunu başa düşmək üçün DNT ardıcıllığının geniş bioinformatika analizlərini həyata keçiriblər.
Məlum oldu ki, onların müəyyən edə bildikləri DNT ardıcıllığının əksəriyyəti And dağları və ya Antarktida kimi ekstremal konidenlərin digər bölgələrində tez-tez aşkar edilən davamlı “ekstremofil” orqanizmlərə bənzəyirdi. Onların tapdıqları ən bol orqanizm yüksək səviyyədə soyuq və ultrabənövşəyi radiasiyaya tab gətirə bilən Naqanişiya cinsinə aid bir göbələk idi. Bundan əlavə, insanlarla əlaqəli orqanizmlər üçün mikrob DNT-sini də tapdılar. Bunlara ən çox yayılmış dəri və burun bakteriyalarından biri olan stafilokokk və insan ağzında üstünlük təşkil edən streptokokk daxildir.
Everest dağında tapılan mikroblar tez-tez ultrabənövşəyi işığa, soyuq havaya və yüksək hündürlükdə su çatışmazlığına tab gətirirlər. Lakin insanların daşıdığı mikroblar kimi əksər mikroblar hərəkətsiz vəziyyətdədir. Ancaq su və bəzi günəş şüaları anlıq olaraq kifayət qədər istilik təmin etdikdə bəzi orqanizmlər qısa müddətdə “canlanmaq” şansına malikdir.
