Məşhur brendlərin ağıllı saatları və fitnes izləyicilərinin qayışlarında PFAS kimi tanınan yüksək konsentrasiyalı zəhərli kimyəvi maddələr aşkarlanıb. Bu sintetik maddələr təbii mühitdə demək olar ki, heç vaxt parçalanmır, buna görə də onlara çox vaxt “davamlı kimyəvi maddələr” deyilir.
PFAS-lar müxtəlif istehlak mallarının, o cümlədən yapışmayan qablar, suya davamlı geyimlər, xalçalar, döşəklər və qida filmlərinin istehsalında istifadə olunur. Onlar həmçinin toxuculuq, tikinti materialları və mebel istehsalında istifadə olunur. Belə ki, bu maddələr sənaye avadanlıqlarını korroziyadan və istilik zədələrindən qoruyur, buna görə də reaktiv mühərriklərdə, elektrik avtomobillərində, soyutma sistemlərində və yarımkeçiricilərdə istifadə olunur. Bununla belə, PFAS-ların sağlamlıq problemlərinə səbəb olduğuna inanılır: otoimmün və xərçəng, tiroid və qaraciyər xəstəlikləri, sonsuzluq, böyrək funksiyasının pozulması, hipertoniya və s.
Environmental Science & Technology Letters jurnalında dərc edilən yeni bir araşdırma, flüoroelastomerlərdən (rezin) hazırlanmış ağıllı saatların və fitnes izləyici qayışların çox yüksək konsentrasiyalarda “əbədi kimyəvi” perfluoroheksanoik turşunun (PFHxA) olduğunu aşkar edib. Bu maddə yüksək konsentrasiyalarda təhlükəlidir. Tədqiqatçılar bu kimyəvi maddəni müxtəlif qiymət aralığında müxtəlif markaların 22 kəmərinin səthindən asanlıqla çıxara biliblər. Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, qayışlardakı PFAS saatların qayışları vasitəsilə dəriyə hopdurula bilir. Təhlil göstərir ki, tərkibində kimyəvi maddələr olan kəmərlərin əksəriyyəti “idman və fitnes” həlləri kimi irəli sürülüb. Bu isə “maddənin tər və açıq dəri məsamələri ilə daha çox təmasda olduğunu” göstərir. Notr Dam Universitetinin fiziki və tədqiqatın aparıcı müəllifi Graham F. Peaslee’nin sözlərinə görə, mütəxəssislər flüoroelastomer qol saatı üçün reklam görənə qədər ağıllı saat qayışlarında PFAS axtarmağı düşünməmişdilər.
