Dünyada texnologiya inkişafı son illərdə həddindən artıq sürətlə inkişaf edir. İnkişaf o qədər sürətli baş verir ki, insanların 10 il sonra reallaşacaq dediyi texnologiyalar bir-iki il ərzində insanlara təqdim edilir. Texnologiyaların inkişafı, növbəti texnologiya inkişafını da sürətləndirir. Bəşər övladının zehnində gələcəyin texnologiyalar ilə bağlı qeyri adi, innovativ fikirlər mövcuddur. Dünyanın qabaqcıl şirkətləri yeni texnologialar yaratmaqla yanaşı, gələcəkdə nəkimi texnologiyalar yaratmaq mümkün olar nəzəriyyəsinin də üzərində çalışır. İlk yazımızda sizə yaxın gələcəkdə dünyaya yön verəcək, səs salacaq bir neçə texnologiya barəsində danışacağıq. Mümkündür ki, yazını oxuduqca “bu texnologiya zatən mövcuddur” fikri yaransın sizdə. Bəli, qeyd edəcəyimiz bəzi texnologiyalar hazırda mövcuddur. Lakin o texnologiyalar hələ tam kəşf edilməyib. Bizə təqdim edilənlər sadəcə beta versiyalardır. Onların inkişafı və tam işləkliyi hələ qabaqdadır. Elə isə sizi çox yormadan keçək gələcəyin texnologiyalarına.
Süni intellekt ilə optimallaşdırılmış istehsal
Məhsul dizayn edib, istehsal edən sektorlar, Covid-19 pandemiyasından sonra inkişaf edən müddət ərzində süni intellekt və bulud texnologiyasından yararlanaraq, yaxın 5-10 il ərzində ağıllı alqoritmalar və data üzərindən istehsala keçid edəcəklər. Bu da məhsulu daha sürətli, daha keyfiyyətli və 50% daha az istehsal tullantıları sayəsində təmiz ekoloji və az maliyyə ilə şirkətlərə fayda sağlayacaq.
Geniş enerji çevrilməsi
Covid-19 pandemiyası ilə həyat tərzimiz, sağlamlığımız və gələcəyimiz üçün təhlükələrə diqqət yetirərək, 2025-ci ildə sərxoş vəziyyətdə avtomobil idarə etmək kimi karbon emissiyalarını kəskin şəkildə azadan, dünyada geniş miqyaslı enerji çevrilməsinə və karbondioksid istifadə edən və ya atmosferə karbon emissiyalarının idarə edilməsi üzrə nəhəng sənayeyə ehtiyac hissi, keçmiş sənaye və rəqəmsal inqilablardan ilhamlanan yenilikçi texnologiyalar ortaya çıxaracaq.
Yeni hesablama dövrü
Sürətlə inkişaf edən kvant hesablama texnologiyası ilə təxminən 2027-ci ilə qədər istehsal olunacaq birinci nəsil kommersiya cihazları, ağır iterativ və çox bahalı bir proses olan dərmanların hazırlanması üçün vaxt aparan sınaq və səhv metodu əvəzinə ilk növbədə mürəkkəb kimyəvi reaksiyaları sürətlə simulyasiya edə biləcək. Bununla yanaşı avtomobil sənayesində emissiyaları azaldan daha yaxşı katalizatorlar – ideal xüsusiyyətlərə malik yeni materialların dizaynına kömək edəcək kvant kompüterləri, məhsulun inkişaf dövrlərini kəskin şəkildə qısaldacaq və AR-GE xərclərini azaldacaq.
Sağlamlıq paradiqmasında pəhriz profilaktikası
Covid-19 pandemiyası zamanı xroniki xəstəlikləri və toxunulmazlığı aşağı olanların daha həssas olduğu müəyyən olunduğundan, bitkilərlə zəngin və sıx qidalı pəhrizlərin faydasına diqqəti yönəldən elmi inkişaflara əsaslanaraq daha profilaktik sağlamlıq yanaşmaları qəbul ediləcək; 2030-cu ilə qədər insanlar immunitetlərini gücləndirmək üçün getdikcə daha çox sağlam qida tələb etdikcə, səhiyyə sektoru dünyanın bitkilər haqqında bilik və zəkasını daha sağlam həyat üçün səfərbər edəcək və qlobal qida sənayesi isə süni intellektə əsaslanan sistem biologiyası texnologiyaları ilə istehsal olunan getdikcə daha çox məhsul təklif edərək optimal sağlamlıq nəticələrini qoruyacaqdır.
5G dünya iqtisadiyyatını yaxşılaşdıracaq və həyatı xilas edəcək
Pandemiya təcrid prosesində onlayn sifariş, evdən işləmə, tele-görüş (online meeting), distant təhsil və s. yüksələn tendensiyalar fonunda aşağı gecikmə müddəti olan 5G şəbəkələri; Tele-sağlamlıq, tele-cərrahiyyə və təcili xidmətlər kimi yüksək tutum tələb edən sahələrdə istifadə edilsə də, yalnız şəbəkə etibarlılığı problemlərini həll etmir, həm də ağıllı fabriklər, real vaxt (real time) rejimində izləmə və məzmun tutumlu ani kənar hesablama xidmətləri kimi iqtisadiyyatı sürətləndirən fəaliyyətləri dəstəkləməklə mobil xidmətlər iqtisadiyyatını dəyişəcək, mobilliyin yüksək qiymətini balanslaşdıracaq.
Xərçənglə mübarizədə yeni norma
Yaxın gələcəkdə xərçənglə hər hansı bir xroniki sağlamlıq vəziyyəti kimi idarə oluna və effektiv şəkildə mübarizə apara bilməsi üçün yeni bir norma meydana çıxacaq; daha yaxşı genom ardıcıllığı texnologiyası və maye biopsiyası, təkmilləşdirilmiş erkən aşkarlama və müdaxilə kimi yüksək sınaq rahatlığı, daha yüksək dəqiqlik və sərfəlilik vəd edən proaktiv skrininq nəinki insanların həyatını xilas edəcək, həm də gec diaqnoz, gen redaktəsi və İmmunoterapiya ilə texnologiyanın rəhbər tutulacağı bu yeni müalicə ilə bir inqilab yaşanacaq.
Texnologiya və robotik pərakəndə satış
Bir çox sənayedə robot tətbiqlərinin hələ istifadə edilmədiyi bir neçə elit sektordan biri olan ərzaq pərakəndə satışı, “mikro təchizat” adlı yeni robot tətbiqi sayəsində (təchizat zəncirində istehsal üçün ənənəvi tətbiqdən fərqli olaraq) , “hiper yerli” səviyyədə satış üçün robot texnikasının istifadəsi ilə trilyonlarla dollar dəyərində olan sektor alt-üst olduqca, bütün maraqlı tərəflər əhəmiyyətli dəyişikliklər yaşayacaq; Daha yüksək məhsuldarlıq səviyyəsində fəaliyyət göstərən “Mikrotəchizat” mərkəzləri və pərakəndə satış şirkətləri istehlakçılara sürətli çatdırılma, məhsul mövcudluğu və xərc cəlbediciliyi təklif etməklə yanaşı, onlayn ərzaq biznesində müsbət və cəlbedici gəlirlərə səbəb olacaq.
Tibbdə yeni dövr
Süni intellekt, yeni bir alət; O, tibb dünyasını və onun praktikasını dəyişəcək, bizə tibb sahəsində heç vaxt tam istifadə olunmamış bütün tibbi böyük məlumatlardan misli görünməmiş fikirlər əldə etməyə imkan verəcək.
Maşın öyrənməsi və süni intellekt vasitəsilə dekarbonizasiya
İstehsal, neft və qaz kimi sənayelər ənənəvi olaraq məhsuldarlığı və rentabelliyi qoruyarkən karbonsizləşdirmə səylərində geridə qalsalar da, iqlim dəyişikliyi, bazarlar və qaydalar onları karbon qazı emissiyalarını kəskin şəkildə azaltmağa və uyğunlaşmağa məcbur edir. Əslində, nəqliyyat, tikinti və s. sektorlarda karbonsizləşdirmə səylərinin artırılmasında həyati əhəmiyyət kəsb edən texnologiya tərəfindən dəstəklənən təşəbbüslər indi ağır sənayedə də oxşar yanaşmanı izləyəcək. O, karbon izlərini qabaqcıl texnologiyalarla azaldacaq.
Təbii ki, yaxın gələcəkdə ortaya çıxacaq yeni texnologiyaların sayı həddən artıq çoxdur. Biz sadəcə bunlarda kifayətlənirik. Onu da qeyd etmək istəyirik ki, texnologiya inkişafının gedişatına görə mümkündür ki, bizim qeyd etdiklərimiz deyil, onların daha üst versiyaları ortaya çıxsın. Necə deyərlər, yaşayarıq, görərik…
