Bəzən ağ qızıl belə adlandırılan litium, batareya istehsalından tutmuş, batareyaların işlədildiyi elektromobil sahəsinə qədər roluna görə yüksək tələbata malikdir. Belə ki, Tehranda yerləşən Donya-e-Eqtesad tərəfindən idarə olunan İran mərkəzli ingilisdilli xəbər orqanı olan The Financial Tribune tərəfindən ötən həftə maraqlı bur məlumat gəlib. Məlumata görə Sənaye, Mədən və Ticarət Nazirliyinin Kəşfiyyat İşləri İdarəsinin baş direktoru İbrahim Əli Molla-Beiqi İranın ilk litium ehtiyatının Həmədan vilayətinin qərbində aşkarlandığını bildirib.
Qlobal tələbin növbəti illərdə təklifi üstələyəcəyi gözlənilir. Albemarle Korporasiyası litium tələbinin 2025-ci ildəki 1,8 milyon tondan 2030-cu ildə 3,7 milyon tona qədər artacağını proqnozlaşdırır. Bu da əsasən onun elektrik avtomobillərində və batareyalarından asılı olan digər cihazlarda roluna görədir. Ağ Ev keçən il bildirmişdi ki, “kritik minerallar – nadir torpaq metalları, litium və kobalt milli təhlükəsizliyimiz və iqtisadi rifahımız üçün vacibdir”. Birləşmiş Ştatlar üçün bu elastik metalın son anbarı Amerikanın terrorizmin dövlət sponsoru kimi təyin etdiyi dörd ölkədən biri olan İranda ortaya çıxdı.
Ehtiyatın isə nə az, nə çox tam olaraq 8,5 milyon metrik ton olduğu deyilir ki, bu, əgər doğrudursa, indiyə qədər aşkar edilmiş ən böyük məlum yataqlardan birindən söhbət gedir. ABŞ Geoloji Tədqiqat Xidmətinin məlumatına görə, müəyyən edilmiş top beş litium ehtiyatı bunlardır: Boliviya, 21 milyon ton; Argentina, 20 milyon ton; Çili, 11 milyon ton; Avstraliya, 7,9 milyon ton və Çin, 6,8 milyon ton.
Litium təkcə avtomobil batareyalarında deyil, həm də başqa şeylərlə yanaşı, yeni nəsil müdafiə avadanlıqlarında da istifadə olunur. Milli Mədən Assosiasiyası bildirib ki, “Litium batareyaları ABŞ Müdafiə Nazirliyi tərəfindən istifadə edilən demək olar ki, hər bir silah sistemində, xüsusən də portativ avadanlıqda olur” .
İran iki il əvvəl Çinlə 25 illik strateji əməkdaşlıq müqaviləsi imzalayıb, ona görə də yeni kəşf edilmiş litium sərvəti, çox güman ki, Çinin strateji və iqtisadi baxımdan əhəmiyyətli mineralların tədarük zəncirinə indiki geniş nəzarətini gücləndirəcək. Bu insident ABŞ-ın yüksək səviyyəli iranlı generalı pilotsuz təyyarənin zərbəsi nəticəsində öldürməsindən qısa müddət sonra təsadüfən baş vermişdi. Bununla belə, “The Financial Times” yazır ki, Çində litium qiymətləri son üç ayda elektrik avtomobillərinin satışı gözlənildiyindən daha zəif olduğu üçün ucuzlaşıb.
