Marsdan qaya və torpaq nümunələrinin ilk dəfə Yerə qaytarılması məqsədi daşıyan Mars Nümunəsinin Qaytarılması (MSR) missiyasında daha bir kritik mərhələ keçilib. Belə ki, Northrop Grumman, Yerdəki bu tarixi missiyada istifadə ediləcək Mars Ascent Vehicle (MAV) ikinci raket mühərrikini uğurla sınaqdan keçirib. MAV bəşər tarixində bir ilk olacaq, çünki indiyədək başqa planetdən heç bir raket buraxılmayıb. Beləliklə, ilk dəfə olaraq Yer-dən başqa bir planetdən insanlar tərəfindən bir raket Yer-ə doğru buraxılacaq.

Bəşər tarixinin ən iddialı kosmik missiyalarından biri olan MSR, Qırmızı Planetdən nümunələri geri qaytarmaq üçün çoxmərhələli əməliyyata girəcək. Missiya çərçivəsində NASA-nın hazırda Marsın səthində fəaliyyət göstərən “Perseverance” rover robot qolu və qazma sistemləri ilə səthdən qaya və torpaq nümunələrini toplayır. Toplanmış nümunələr xüsusi borulara yerləşdirilir və sonradan toplanması üçün səthə buraxılır. Bu çoxillik planın növbəti addımında nümunələr toplamaq üçün xüsusi eniş aparatının göyərtəsində Marsa ikinci rover (kəşfiyyat vasitəsi) göndəriləcək. Bu yeni robot Perseverance-dən qalan boruları toplayıb kapsula yerləşdirəcək. Bu kapsul daha sonra MAV tərəfindən Marsın orbitinə buraxılacaq.

Təxminən 3 metr hündürlüyündə və 450 kiloqram ağırlığında (Marsda təxminən 69 kiloqram) MAV iki mərhələli bərk yanacaq raketindən ibarətdir. Avionika, sensorlar və istiqamətləndirmə sistemləri ilə təchiz edilmiş avtomobil nümunə kapsulunu Marsın orbitinə çıxarmaq üçün saniyədə 4 kilometr sürətlə (orbitdə 10 dəqiqə) hərəkət edəcək. Orada o, əvvəlcədən yerləşdirilmiş başqa bir kosmik gəmi ilə görüşəcək və sonra onu Yerə qaytaracaq. Son statik mühərrik sınaqları MAV-ın ikinci mərhələsinin performansına xüsusi diqqət yetirdi. Raketin yeni yanacaq qarışığının təfərrüatları açıqlanmayıb, lakin onun ammonium perklorat əsaslı kompozit yanacaq olduğu güman edilir. Bu yanacaq növü əvvəllər Northrop Grumman-ın STAR raketlərində istifadə olunub və kosmosda yüksək davamlılığı ilə tanınır. Sınaq zamanı diqqəti çəkən cəhətlərdən biri raketin yanma zamanı yüksək sürətlə fırlanması idi. Bu onu göstərir ki, raket Marsdan buraxılış zamanı trayektoriyasını və sabitliyini qorumaq üçün spin stabilizasiyasına malik olacaq. Bununla belə, Mars nümunələrinin nə vaxt Yerə qaytarılacağı ilə bağlı dəqiq tarix yoxdur. Proqram yüksək qiymətə görə əhəmiyyətli maneələrlə üzləşir. Ancaq hər şey yaxşı olarsa, hədəf tarix 2030-cu illərin əvvəlidir














































