Süni intellekt texnologiyalarında qabaqcıl olan OpenAI, uzun müddətdir müzakirə edilən kommersiya şirkəti olmaq planından geri çəkilib. Şirkət, hazırda ona nəzarət edən qeyri-kommersiya fondunun əsas idarəetmə orqanı olaraq qalacağını bildirərək, müstəqil kommersiya təşkilatı altında biznesini idarə etmək planlarını ləğv edib. Bu qərar xüsusilə vəkillərin, keçmiş əməkdaşların və ictimaiyyətin güclü təzyiqlərindən sonra qəbul edilib. OpenAI-nin ləğv etdiyi struktur, şirkətə daha çox investor cəlb etməyə və CEO Sam Altmana ilk dəfə təxminən 7 faiz pay almağa imkan verəcək bir mühit təmin edib.
Şirkətin CEO-su Sam Altman OpenAI-nin bloqunda dərc olunan bəyanatında bildirib ki, “Vətəndaş liderlərini dinlədikdən və Kaliforniya və Delaver ştatının baş prokurorları ilə məsləhətləşdikdən sonra biz qeyri-kommersiya təşkilatına nəzarəti saxlamaq qərarına gəldik”. Bilməyənlər üçün OpenAI tək bir şirkət kimi görünür, lakin əslində iki strukturdan ibarətdir: Birincisi, qeyri-kommersiya vahidi olan fonddur. İkincisi, kommersiya fəaliyyəti ilə məşğul olan kommersiya korporasiyası (MMC) bölməsidir. Bu bölmə hal-hazırda investorlara gəlirlilik həddi tətbiq edərək, onların bundan mənfəət əldə etmək imkanlarını məhdudlaşdırır. Bu problemi həll etmək üçün OpenAI keçən ilin sentyabrında kommersiya əməliyyatlarını kommersiya məqsədli ictimai fayda korporasiyası olan Public Benefit Corporation (PBC) modeli vasitəsilə davam etdirməyi planlaşdırdığını elan edib. Bu modeldə fond yalnız səhmdar kimi qalacaq və onun idarəedici təsiri məhdud olacaq. Lakin bu yanaşma bir çox qrupların, xüsusən də şirkətin həmtəsisçilərindən biri İlon Maskın sərt tənqidinə məruz qalıb.
Musk OpenAI-nin bu istiqamətdə irəliləyişini şəffaflıq və təhlükəsizlik baxımından kompromis hesab edib və şirkətə qarşı məhkəmə iddiası qaldıraraq prosesin dayandırılmasını tələb edib. Yeni struktura əsasən, qeyri-kommersiya fondu, OpenAI-nin əsas təşkilatı, zamanla PBC-dəki payını artırmaq imkanı ilə əksər paya sahib olacaq. Bununla belə, inzibati baxımdan son qərar vermə səlahiyyəti bu təməldə qalacaq. Maraqlı detal ondan ibarətdir ki, baş direktor Sem Altmanın yeni strukturda qorunan OpenAI-da birbaşa payı yoxdur. Fondun hazırkı kommersiya məqsədli MMC eyni missiya ilə fəaliyyət göstərən İctimai Fayda Korporasiyası (PBC) modelinə keçəcək. PBC strukturu həm süni intellekt tədqiqat mərkəzləri, həm də Anthropic, X.ai və Patagonia kimi bir çox sosial məqsədli şirkətlər tərəfindən üstünlük verilən standart model halına gəlib.
